Türk Devletleri Teşkilatı 9’uncu Zirvesi, Özbekistan’ın Semerkant kentinde yapılacak.
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 9’uncu Zirvesi, bugün Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğinde Semerkant kentinde gerçekleştirilecek. Zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov katılacak. Türk Devletleri Teşkilatı Genel Sekreteri Baghdad Amreyev’in de yer alacağı zirveye eski Türkmenistan Devlet Başkanı ve Ulusal Konseyi Halk Maslahatı Başkanı Kurbankulu Berdimuhammedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın da katılması bekleniyor.
TDT tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, “Türk Medeniyeti için Yeni Dönem: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru” temasıyla düzenlenecek olan zirvede liderlerin bir dizi önemli konuda kararlar alması, ekonomi, ticaret, ulaştırma ve gümrük alanlarındaki TDT projelerine ilişkin çeşitli anlaşmalar ve resmi belgeler imzalaması bekleniyor. TDT dönem başkanlığının Türkiye’den Özbekistan’a geçeceği zirvede devlet başkanları, TDT yönetim atamaları da dahil olmak üzere bir dizi kararla birlikte Semerkant bildirisini imzalayacak. Zirvede ayrıca Türk Yatırım Fonu’nun kurulmasına ilişkin anlaşmanın imzalanması bekleniyor.
Öte yandan Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı Dış Politika Daire Başkanı Muratbek Azımbakiyev, zirvede Kırgızistan’ın Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Ömüraliyev’in TDT Genel Sekreterliği’ne atanmasına ilişkin karar alınacağını açıkladı.
Türk devletleri arasındaki işbirliğinin çatı kuruluşu
Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye tarafından 3 Ekim 2009 tarihinde Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi adıyla kurulan örgüt, 2021’de İstanbul’da düzenlenen 8. zirvede ismini Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirmişti. TDT’nin 2011 Ekim ayında Kazakistan’ın Almatı şehrinde “Ekonomik ve Ticari İşbirliği” temasıyla yapılan ilk zirvesinde teşkilatın kurumsallaşmasına ilişkin anlaşma ve tüzükler sonuçlandırılmış, üye ülkelerin iş çevrelerini bir araya getirecek Türk İş Konseyi tesis edilmişti. Kırgızistan’ın 2012 Ağustos’ta ev sahipliği yaptığı ikinci zirvede TDT’nin çatısı altında Kazakistan’ın başkenti Astana’da Uluslararası Türk Akademisi, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de Türk Kültür ve Mirası Vakfı kurulmuştu. TDT’nin 15 Ağustos 2013 tarihinde Azerbaycan’ın Gebele şehrinde “Ulaştırma” temasıyla gerçekleştirilen 3’üncü zirvesinde Türk Devletleri dışişleri bakanlıkları arasında işbirliği protokolü imzalanmıştı. Örgütün 4’üncü zirvesi 2014’te Bodrum’da “Turizm Alanında İşbirliği” temasıyla, 5’incisi de 2015 yılında “Medya ve Enformasyon Teknolojileri” temasıyla Astana’da yapılmıştı. TDT’nin Eylül 2018’de Kırgızistan’ın Çolpon Ata şehrinde “Gençlik ve Spor” temasıyla yapılan altıncı zirvesinde Macaristan’a örgüte gözlemci üye statüsü verilmişti. Bakü’de 2019 Ekim ayında “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Desteklenmesi” temasıyla gerçekleştirilen 7’inci zirvede Özbekistan örgüte tam üye olarak katılmıştı. TDT’nin 12 Kasım 2021’de İstanbul’da “Dijital Çağda Yeşil Teknolojiler ve Akıllı Şehirler” temasıyla toplandığı zirvede, Türkmenistan teşkilata gözlemci üye olarak katılmıştı. Bu zirvede ayrıca Türk Yatırım Fonu’nun kurulması ve teşkilatın orta ve uzun vadeli amaç ve görevlerini ortaya koyan Türk Dünyası 2040 Vizyon belgesi onaylanmıştı.
Türk devletleri arasındaki işbirliği mekanizmalarının çatı kuruluşu olarak kabul edilen TDT, Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Aksakallar Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve merkezi İstanbul’da bulunan sekreterlikten oluşuyor.
