Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen depremin ardından nervürlü inşaat çeliği gibi donatıların dayanıklılığının gündeme gelmesiyle birlikte Karabük Üniversitesinde, inşaat çeliğinin çekme ve atma değerlerine ilişkin "karot testi" çalışması başlatıldı.
Nervürlü inşaat çeliğinin standartlarına dair ölçme ve değerlendirmelerin yapıldığı Karabük Üniversitesi (KBÜ) Demir Çelik Enstitü MARGEM laboratuvarlarında bina dayanıklılığını ölçmek amacıyla gerçekleştirilen "karot testine" dair ön çalışmalara başlandı. KBÜ Demir Çelik Enstitü MARGEM laboratuvarlarında nervürlü inşaat çeliğinin standartlarına dair ölçme ve değerlendirmeler yapılıyor. KBÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Fethi Ertenli, depreme dayanıklı yapı üretme hakkında yeterli bilince sahip olunmadığının Kahramanmaraş merkezli ve 11 ili etkileyen depremde ortaya çıkan yıkımlarla görüldüğünü hatırlattı.
İnsanların şu an için oturmakta oldukları binaların depreme dayanıklı olup olmadıklarını, nasıl öğreneceklerini merak ettiği, bunun en iyi yolunun bir performans analizi yapmak olduğunu ifade eden Ertenli, mevcut yapının, taşıyıcı sistemin ve taşıyıcı sistemdeki malzemenin durumunu tespit için yapının hasarlı veya hasarsız planlarının ve rölevelerinin çıkartıldığını dile getirdi. Ertenli, "Bu ön çalışmalar neticesinde binanın sayısal modelinin oluşturularak bir muhtemel depremde nasıl davranış sergileyeceğini yönetmeliğin bize önerdiği sınırlar dahilinde analiz etmek ve sonuçlarını değerlendirmekten ibarettir" dedi.
"Karot numunesi alarak betonun dayanımının ne şekilde olduğunu tespit ediyoruz"
Mevcut binaların hasar tespitini donatı sıyırma işlemleriyle tespit edildiğini aktaran Ertenli, "Donatıdan numune alıp çekme testini gerçekleştirerek donatının akma dayanımının ne seviyede olduğunu tespit ediyoruz. Karot numunesi alarak betonun dayanımının ne şekilde olduğunu tespit ediyoruz. Bunlar tahribatlı numune alım yöntemleridir. Bunların yanında tahribatsız yöntemlerle de yine binaya ilişkin birtakım veriler elde ediyoruz. Betondan numune alma konusunda yönetmeliğin önerdiği sayıda numuneler alınmaktadır. Genellikle her kattan en az 3 ve toplamda binadan 9’dan az olmamak kaydıyla numuneleri, taşıyıcı elemanların belli bölgelerinden alınarak teste tabi tutulur. Burada taşıyıcı sistemin yani betonarmenin ne kadar dayanıma sahip olduğu tespit edilmeye çalışılır" diye konuştu.
Ertenli, nervürlü olan donatının kullanılmasının sağlayacağı en büyük avantajın yüzeyindeki tırtıklar sayesinde "mekanik aderans" denilen donatının betona daha iyi tutunması olduğunu sözlerine ekledi.
Nervürlü inşaat çeliği test ediliyor
KBÜ Demir Çelik Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Yavuz Sun, Demir Çelik Enstitüsünün Türkiye’nin ilk ve tek enstitüsü olarak 2013’den itibaren hizmet vermeye başladığını dile getirerek, enstitüde gerçekleştirilen testlere dair elde edilen raporların Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edildiğini belirtti.
Demir Çelik Enstitüsünün bulunduğu konum itibarıyla inşaat çeliği üretimi yapan haddehanelerin ve çelik fabrikaların merkezinde yer aldığını söyleyen Sun, üretilen inşaat çeliklerinin standartları karşılaması amacıyla kabul ve yeterlilik testlerinin enstitü bünyesindeki laboratuvarlarda yapıldığının altını çizdi. Sun, şunları kaydetti:
"İnşaatlarda kullanılan bir inşaat çeliğinin ne tür testlere ihtiyacı var? Kimyasal standartlara uygun mudur? Bunun bilinmesi lazım. Onu biz burada akredite olarak gerçekleştirebiliyoruz. Nervürlü inşaat çeliğinin çekme, atma, yüzde uzama değerlerini test edip çıkan sonuçların standartla ne kadar uyumlu olduğunu veya standardı karşılayıp karşılamadıklarını belirleme imkanımız var."
Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra deprem bölgesi başta olmak üzere diğer şehirlerde kolonlarda ve kirişlerde betonun dayanıklılığını ölçmenin önemli hale geldiğini vurgulayan Sun, "’Karot testi’ diye bir test var. Biz de ’Arkadaşlarımızla beraber bu testi yapabilir miyiz?’ diye bir çalışma içerisindeyiz. Bir ön deneme yaptık bununla ilgili test çalışmaları gerçekleştirdik. Ama tabii önemli olan standarda uygun bir şekilde bu deneyleri yapabilmek. Şimdi standartlar üzerinde çalışıyoruz. İnşallah inşaatlardan getirilen ve inşaatların temelinde, kolonlarında ve kirişlerinde betonun mukavemetini karot testlerinin basma testlerini yapmak suretiyle gerçekleştirebilir hale getirmek için çalışıyoruz" ifadelerine yer verdi.
