Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türkiye’de enerji tedariği konusunda bir sorun yaşanmadığını belirterek, "Şu an hiç kimsenin kışa doğru gidiyorken ya da diğer konularda ne enerji ile alakalı ne de gıda arz güvenliği ile alakalı bir tereddüdü olduğunu görmedim” dedi.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, bakanlığının 2023 bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda milletvekillerinin sorularını yanıtladı. HDP İstanbul Milletvekili Dilşat Canbaz’ın "Van-Hakkari sınırlarında yurttaşlar öldürülüyor" iddialarına cevap veren Bakan Muş, “Sıradan bir insan değil bunu söyleyen. Bir milletvekili söylüyor bunu ve bunlar Meclisin tutanaklarına giriyor. Bu yanlış bir ifade, önü ve arkası yok. Bu ifadeyi kullanmayı bu çatı altında doğru bulmuyorum, kabul etmiyorum. Burada böyle bir iddia ortaya atılıyorsa elinizde bir şey vardır. Dolayısıyla dilekçenize bunları kim nerede yapmışsa yazıp savcılığa vermeniz gerekir” diye konuştu.
Türkiye’nin bir savaş ikliminde olduğu söylemlerine ilişkin de Muş, “Türkiye’de bir savaş iklimi yoktur. Türkiye’de huzur vardır, vatandaşların can ve mal güvenliği anayasanın hükümete verdiği görev çerçevesinde yerine getirilmektedir” dedi.
Gümrükte uyuşturucuların yüzde 90’ının geçtiği iddiaları
Gümrüklerde uyuşturucuların yüzde 90’ının geçtiği, yakalanamadığı iddialarına ilişkin Bakan Muş, “X-ray var arkadaşlar, yapay zeka kullanılıyor. Türkiye bu işin en büyük mücadelesini veren ülkelerin başında geliyor. Hangi belgeye, hangi bilgiye göre bunu söylüyoruz. Bunlar bir milletvekilinin söyleyeceği ifadeler değil. Bu doğru değil. Çok ciddi bir komuta kontrol merkezimiz var. Arzu eden milletvekilleri varsa ben sizi gezdireyim, nasıl bir çalışma yaptığımızı orada görün” ifadelerini kullandı.
Bakanlık hakkındaki Sayıştay raporlarını dikkatle incelediğini belirten Bakan Muş, “2020’de bakanlığımız ile ilgili Sayıştay raporunda 24 bulguya ilişkin ifade vardı. Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yapıldı. 19 adedinin yerine getirildiği ya da yerine getirilmekte olması nedeniyle 2021 raporunda yer almamıştır. Dolayısıyla Sayıştay bulgu yapmış biz onu değerlendirmişiz bir sonrakinde rapora almamış. Bu kapsamda 2021 Sayıştay raporunda 2020’den gelen 5 adet bulgu ile toplam 12 bulgu yer almakta. Fakat bu bulgularda ne bir kamu zararı var ne bir zimmet var. Bizim yaptığımız uygulamaları Sayıştay’ın eleştirmesi var. Şimdi bunları çalışacağız” dedi.
“22 Ekim’den itibaren 22 bin 804 esnaf zanaatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırılmıştır”
31 Ekim 2022 itibarı ile 256 bin 690 esnaf için tescil, 96 bin 145 esnaf için terkin yapıldığını belirten Muş, “2022 yılının ilk 10 ayında 262 bin 235 esnaf ve zanaatkara 56 milyar 60 milyon Türk lirası kullandırılmıştır. Bununla birlikte esnaf kredi üst limitleri işletmeler için 500 bin Türk lirasına çıkartıldı. Yatırım kredilerinin 1,5 milyon Türk lirasına yükseltilmesi uygulamasının yürürlüğe girdiği 22 Ekim 2022’den itibaren 22 bin 804 esnaf zanaatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırılmıştır” dedi.
“Biz çöp ithal etmiyoruz”
Atık ithalatı ile ilgili soruya ise Bakan Muş şu cevabı verdi:
“Biz çöp ithal etmiyoruz. Bunu çok katı kurallara bağladık. Türkiye’de bir taraftan biz sıfır atık ile alakalı topluyoruz geri dönüşüm için. Ama bunlar Türkiye’deki sanayi için yetmiyor. Takdir edersiniz ki artık ihracatta bütün ülkeler geri dönüşümde belirli bir oran istiyorlar. Fakat bizim tesislerimiz özellikle Adana bölgesinde yoğunlaşmıştır. Türkiye’nin ürettiği atık yetmiyor ihtiyacımıza. Biz bu atığı dışarıdan alıyoruz. Burada Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının sıkı denetimleri var. Bununla alakalı Türkiye’de bir kampanya yapıldı ‘Türkiye atık-çöp ithal ediyor’ diye. Bu işletmelerin hepsinin ruhsatı gözden geçirildi. Kurallar daha da sıkılaştırıldı. Türkiye bu geri dönüşümü alıyor, geri dönüşümde kullanıyor. Ondan sonra bunu iplikte ve polyesterde kullanıyor. Ardından ürün olarak ihraç ediyor. Bizim topladığımız geri dönüşümle alakalı atıklarımız yeterli değil. Bu atığı ithal ediyoruz. Bunu sadece biz değil Avrupa’da çeşitli ülkeler de yapıyor. Bunu suistimal eden firma varsa gereğini yaparız.”
“Türkiye’nin Rusya’ya ve Ukrayna’ya yönelik aldığı duruştan dolayı tahıl koridoru çözülebiliyor”
Tahıl koridorunun yeniden açılmasıyla ilgili de Muş, “Bizim bu konuda duruşumuz çok net. Birleşmiş Milletler kararlarını uyguluyoruz. Hem Ukrayna hem de Rusya ile ilişkilerimizi sürdürüyoruz. Burada tabii diğer ülkelerin koyduğu yaptırımların herhangi bir şekilde suistimal edilmesine biz müsaade etmiyoruz. Biz Birleşmiş Milletler kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize ve normal ilişkilerimize devam ediyoruz. Türkiye’nin bu duruşundan dolayı tahıl koridoru çözülebiliyor ve Türkiye orada arabulucu rolü oynuyor. Biz ortada duruyoruz. Bizim yaklaşımımız bu” ifadelerini kullandı.
“2016 yılında orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünler ihracatımız 48,9 milyar dolarken, 2021 yılında 77,5 milyar dolara yükselmiştir”
İhraç edilen yüksek teknoloji ürünlerine ilişkin Bakan Muş, “Tasarım ve ürün geliştirme projesini desteklediğimiz şirketlerin 2021 yılı birim ihracat ortalaması 10 doların üzerinde. Bu şirketlerin kilogram başına birim fiyatına baktığımız zaman Türkiye ortalamasının çok çok üzerinde olduğunu görüyoruz. Fakat toplamda payını çok daha yükseklere çıkarmak bizim de ortak amacımız. Son beş yıl içindeki performansımıza bakıldığında 2016 yılında orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünler ihracatımız 48,9 milyar dolarken, 2021 yılında 77,5 milyar dolara yükselmiştir” diye konuştu.
“Enerjide geçen sene 50 ödediğimiz şeye bu sene 100 ödüyoruz”
Bakan Muş, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin geçen sene 50 milyar dolar civarında enerji ithalatı vardı, bu sene 100 milyar dolar civarında bu. Şunu söyleyebiliriz; ithalatımız arttı fakat neden arttığına bakmamız önemli diye düşünüyorum. Bu sene geçen seneden miktar olarak çok daha fazla bir tüketimimiz olmadı. Hatta belki tüketimde azalış da olabilir. Ama geçen sene 50 ödediğimiz şeye bu sene 100 ödüyoruz. Geçen sene ödediğimiz rakamları ödemiş olsaydık bu sene cari açık sorunu kalmayacaktı. Çünkü hizmet ihracatımız çok ciddi şekilde arttı. Hem turizm gelirlerimiz hem de hizmet kalemlerimizde ciddi artış var. Dolayısıyla cari açık diye bir gündemimiz olmayacaktı. Ancak enerjideki bu artış ister istemez bütün ülkeleri etkilemektedir. Rakamlara bir de buradan bakmak gerekiyor.”
Türkiye’nin dış ticaret açığındaki temel problemin enerjide dışa bağımlılık olduğunu dile getiren Muş, “Bu sadece bizimle alakalı değil. Pek çok ülkenin şu an karşılaştığı sorun. Daha önce dış ticaret fazlası veren ülkeler bile maalesef dış ticaret açığı vermeye başladılar. Burada enerji ihraç eden ülkeler inanılmaz bir kaynak ederken diğer ülkeler maalesef bu enerji faturasını ödemeyle karşı karşıya kalıyorlar. Bizim enerji tüketimimiz belirli ülkelerle kıyas ettiğinizde çok daha fazla” dedi.
“Türkiye’de enerjinin fiyatıyla alakalı sorun var ama arz güvenliğiyle alakalı sorun yok”
Türkiye’de enerji tedariğinde bir sorun olmadığını vurgulayan Bakan Muş, “Türkiye tedarikle ilgili herhangi bir sorun yaşatmıyor. Şu an hiç kimsenin kışa doğru gidiyorken ya da diğer konularda ne enerji ile alakalı ne de gıda arz güvenliği ile alakalı bir tereddüdü olduğunu görmedim. Burada milletvekillerimizden şunun eleştirisini duyduk; dış ticaret açığı arttı. Ama ‘Enerji arz güvenliğinde problem var’ gibi bir şeyi kimse söylemedi. Çünkü böyle bir durumu yaşatmadı Türkiye. ‘Gıda arz güvenliği ile alakalı bir sorun var. Nereden bulacağız?’ diye bir endişe kimse dile getirmedi. Çünkü Türkiye bunu yaşatmıyor vatandaşlarına” diye konuştu.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda daha sonra Ticaret Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kurumlarının 2023 yılı bütçeleri kabul edildi.
