Düğünlerin gözde takıları arasında yer alan Diyarbakır’ın meşhur altın hasır bileziği, asırlardır el emeği göz nuruyla üretiliyor. Diyarbakır hasır bileziğinin Avrupa’ya yolculuğu devam ediyor.
Binlerce yıllık geçmişe dayanan Diyarbakır hasır bileziği, altın fiyatlarındaki artış nedeniyle 30 bin ile 200 bin TL arasında değişen fiyatıyla, otomobil fiyatları ile yarışıyor.
Asırlardır kuyumculuk mesleğinde makineye girmemiş el sanatlarından biri olarak gösterilen hasır bilezik; gerdanlık, küpe ve yüzükten oluşan bir takı setiyle kullanılıyor. Diyarbakır hasırı, dünyada birçok ülkeye de ihraç ediliyor.
Hasır bilezik yapımındaki ilk aşamada, külçe veya hurda altın eritiliyor. İnce ve uzun tel haline dönüştürülen altın, malafalara teker teker sarılıp örülüyor. İşlemecilerin kalem dedikleri demir ile bileziğe Diyarbakır’a has geleneksel motif işlendikten sonra, yerli ve yabancı vatandaşa sunuluyor.
Merkez Sur ilçesinde hasır işleme sanatını 20 yıldır babadan kalma bir meslek olarak devam ettiren Mehmet Çakır (32), bu meslekte çırak yetiştirilmesinin zor olduğunu söyledi. Külçe altınların eritilerek takı seti, gerdanlık ve bilezikten oluşan Diyarbakır hasırı yaptıklarını ifade eden Çakır, “Burada ilk önce külçe altını eritiyoruz. Erittikten sonra tel haline getirip, belli gramdaki malafalara teker teker sarıyoruz. Altını güzelce örükledikten sonra örs makinesinde dövüyoruz. Bu dövme işlemi gevşek olan hasır bileziklerimizin sıklaşmasını sağlıyor. Bileziğimizi yuvarlak yaptıktan sonra kaynak yapıp her iki kenarı birleştiriyoruz. Son aşamamızda, geleneksel motifimizi bileziğin orta kısmına işledikten sonra altını asitli suyumuza sokup, altın rengini kazandırmış oluyoruz” dedi.
“Sadece bölgede değil, dünya genelinde tercih ediliyor”
Otomobil fiyatıyla yarışan hasır bileziği değerinin 30 bin ila 190 bin TL arasında olduğunu belirten Çakır, “30 gramdan başlar, 200 grama kadar işleme yapılır. Diyarbakır hasırı kadınlar tarafından sadece bölgede değil, dünya genelinde en çok tercih edilen bilezik modelidir. Bu bileziği Diyarbakır’da 6 usta yaptığı için müşterilerimiz çok oluyor. Bundan dolayı yoğunluğumuz hiç bitmiyor. Bir hasır bileziğin hazırlanması neredeyse bir günümüzü alıyor. Böylelikle işimizin yoruculuğuna da yok diyemeyiz” ifadelerini kullandı.
Sur ilçesinde kuyumculuk yapan Şeyhmus Ay, Diyarbakır hasırının kentte en fazla rağbet gören takı türlerinden biri olduğunun altını çizdi. “Birçok yöreye bağlı hasır çeşitleri mevcuttur. Mesela Trabzon hasırı, Mersin hasırı değişkenlik gösteriyor” diye konuşan Ay, “Ama Diyarbakır’da en fazla tercih edilen Diyarbakır hasırıdır. Sadece Diyarbakır’da değil, Türkiye’nin birçok iline kargo şeklinde gönderiyoruz. Bununla da kalmayıp Avrupa’ya da gönderiyoruz” diye konuştu.
İşleme ustalarının kuyumcular ve müşteriler için gece gündüz demeden çalıştığını söyleyen Ay, “Bulunduğumuz mevki, turizmin en yoğun olduğu ilçelerden biridir. İşlerimiz yoğun olduğu için atölyelerimiz de genelde bu civarlarda bulunuyor. Birçok değerli ustalarımız gece gündüz bizler ve müşterilerimiz için el emeği göz nuruyla bu bilezikleri işleyip üretiyor. Bizler de hasır bilezikleri alıp satışa sunuyoruz” şeklinde konuştu.
