Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, eski tekel binası yerinde yapılan Bedesten Çarşısının şehrin ekonomisine büyük katkılar sunacağını ifade ederek, “Yılda 1 milyon turistin ziyaret etmesi beklenmektedir” dedi.
Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın geçmiş yıllarda olduğu gibi 2023 yılında da faaliyetlerini sürdürdüğünü ifade eden DAKA Genel Sekreteri Halil İbrahim Güray, “TRB2 Bölgesi’nde yer alan ve genç nüfusun yeni nesil girişimcilik, yazılım ve kültür ve sanat faaliyetlerine yönlendirilebilmesi için yoğun çaba sarf eden Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı, özellikle gençlere yönelik, yeni nesil girişimcilik, sosyal girişimcilik, girişim ve finansal okuryazarlık, medya ve teknoloji okuryazarlığı, işbirliği ve ekip çalışması, dijital araçlar ve inovasyon, liderlik ve inisiyatif alma, ağ oluşturma, hibe ve fon kaynaklarına erişim, tasarım odaklı düşünme, satış pazarlama, persona oluşturma, şirket kurma süreçleri, etkili sunum teknikleri & pitching, proje döngüsü yönetimi ve fonlara erişim konularında eğitimler düzenledik. 2023 yılındaki bu eğitimlerimize katılan yaklaşık 300 gencimizin çeşitli alanlarda istihdam edilmelerine yönelik ayrıca çaba göstermekteyiz. Bunun yanında, TRB2 Bölgesi’ndeki gençlerin yazılım ve inovasyona ilgisini artırmak amacıyla, birçok faaliyet yürüttük. 2023 yılında, TEKNOFEST 2023 etkinliğine katılımı artırmak amacıyla Bitlis, Hakkari, Muş ve Van’daki üniversiteler, milli eğitim müdürlükleri ve gençlik ve spor il müdürlükleri işbirliğinde bilgilendirme çalışmaları yürüttük ve etkinliğe katılma başarısı gösteren projelerin ihtiyaçlarını karşıladık” dedi.
Yeni nesil girişimcilik, yazılım konularının yanı sıra gençlerin kültür ve sanatla buluşmalarına katkı sağladıklarını belirten Güray, “Gençlerimizin kültür ve sanat alanında gelişimlerini sağlamak amacıyla Van İl Halk Kütüphanesi ve bölge üniversiteleri iş birliği ile ‘Gençler İçin İlham Veren Konferanslar’ çerçevesinde bugüne kadar 80’nin üzerinde konferans gerçekleştirdik. Bu konferanslar çerçevesinde bölgemizdeki gençlerin vizyonuna katkı sağlamak amacıyla ülkemizin önde gelen akademisyen, girişimci, yazılımcı, sanatçı, yazar gibi şahsiyetlerin katılım sağladıkları konferans, söyleşi ve imza günü gibi etkinlikler düzenledik. Ayrıca, İpekyolu Belediyesi’nin destek yararlanıcısı olduğu ve 2022 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamında yürütülen İpekyolu İlçe Kütüphanesi ve Yaşam Merkezi Projesi ile Van İpekyolu İlçesi Bostaniçi Mahallesi’nde atıl durumda bulunan bir bina restore edilerek ilçede yaşayan gençlerin hizmetine sunacağız” ifadelerini kullandı.
Bitlis, Hakkâri, Muş ve Van illerinde faaliyet gösteren KOBİ’lere ve girişimcilere yönelik düzenlenen ‘Amazon ile E-İhracat Eğitimi’nin Van’da gerçekleştirildiğini dile getiren Güray, eğitim sonunda 19 kişinin sertifika almaya hak kazandığını söyledi. Bölgenin sanayi altyapısının iyileştirilmesi için çalışmalara hız kesmeden devam edildiğini belirten Güray, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı’nın yürüttüğü 2021 Yılı Sanayi Altyapısının Güçlendirilmesine Yönelik Küçük Ölçekli Altyapı Mali Destek Programı (KÖAP) çerçevesinde 2023 yılında ‘Bahçesaray Belediyesi Küçük Sanayi İşletme Tesisi Projesi’ ile Bahçesaray ilçesinde her biri 72 metrekare alana sahip 14 adet atölyeden oluşan küçük sanayi sitesinin inşa edildiğini vurguladı. ‘2022 Yılı Emek Yoğun Sektörler İçin Finansman Desteği Programı’ çerçevesinde toplam 42,5 milyon TL tutarında yatırım gerçekleşmesi öngörülen 14 projeye finansman desteği sağlandığına dikkat çeken Güray, “2022 Yılı Sanayi Altyapısının Güçlendirilmesine Yönelik Küçük Ölçekli Altyapı Mali Destek Programı (KÖAP06) çerçevesinde 8 adet projeye toplam 28,6 milyon TL destek sağlandı. Yine KÖAP06 programı çerçevesinde; Van Organize Sanayi Bölgesinde, 1. 2. ve 3. Etap Ara Yol Altyapısının Güçlendirilmesi ve Sıcak Asfalt ile Yenilenmesi Projesi, Ahlat Küçük Sanayi Sitelerinin Altyapı Onarım Projesi, Bitlis Organize Sanayi Bölgesi Arıtma Tesisi Projesi, Gevaş Küçük Sanayi Projesi, Sungu Tekstilkent Sitesi Altyapının Geliştirilmesi Projesi, Malazgirt Küçük Sanayi Projesi ve Erciş Organize Sanayi Bölgesi Su Deposu Yenileme ve Atık Su Arıtma Tesisi Yapımı projeleri destekleniyor ve bu projeler devam ediyor. Bununla birlikte desteklenen Yüksekova Küçük Sanayi Sitesi Altyapı İyileştirme Projesi ise tamamlandı” diye konuştu.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından hayata geçirilen Çalışan ve Üreten Gençler Programı (CUGEP) çerçevesinde 13 projede toplam 89 bin metrekare kapalı alana sahip 24 adet tekstil atölyesi binasının inşa edildiğine dikkat çeken Güray, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Program kapsamında toplam 8 bin 370 kişinin istihdam edilmesini hedefliyoruz. Ovakışla Belediyesi’nin ‘Ahlat Tekstil Evi Projesi’, Bitlis Belediyesi’nin ‘Bitlis Belediyesi Tekstil Kent Projesi’’, Malazgirt Belediyesi’nin ‘1071 Malazgirt Tekstilkent Projesi’, Günkırı Belediyesi’nin ‘Günkırı Beldesi Tekstilkent Projesi’, Gevaş Belediyesi’nin ‘Gevaş Tekstil Kent Projesi’ ve Muş Valiliği Merkez Köylere Hizmet Götürme Birliği’nin ‘Tekstile Yatırım, Gençlere İstihdam Projesi’, Bitlis İl Özel İdaresi’nin ‘Bitlis OSB Tekstilkent Genişliyor Projesi’, Kavakbaşı Belediyesi’nin ‘Kavakbaşı Beldesi Tekstilkent Projesi’ bitirilen projeler arasında yer aldı. CUGEP kapsamındaki projelerde şimdiye kadar gerçekleşen istihdam sayısı 3 bin 213’tür. Yine Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bünyesinde gerçekleştirilen Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı çerçevesinde, Van Büyükşehir Belediyesi ve Van Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) işbirliği ile ‘Erciş Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB (TDİSOSB) Jeotermal Kaynak Sondajlı Fizibilite’ projesi gerçekleştirildi. Proje kapsamında 2 milyon 950 bin TL destek sağlandı. 2022 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı çerçevesinde desteklenen, Özalp Kaymakamlığı, Özalp Belediyesi, S.S. Özalp Halk Pazarı Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi ve Van Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile yürütülen projede ise Özalp ilçe merkezinde yaşanan yangın felaketinde yanan dükkanların yerine 99 adet yeni dükkan inşa edildi ve kullanılamaz durumda olan 24 adet park altı dükkanın tadilatı yapılarak ekonomiye yeniden kazandırılması sağlandı. Toplam bütçesi 30 milyon TL olan projede ajans destek tutarı ise 16 milyon 650 bin TL olup 80 esnafımıza yeniden iş imkanı sağlanmıştır. 2020 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı çerçevesinde desteklenen, Van Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü (OSB) ve Van Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile yürütülen projede kadın istihdamının artırılmasına ve sosyal ihtiyaçların giderilmesine yönelik olarak bin 100 metrekare kreş yapımı ve banka, kargo vb. hizmetler için toplam bin metrekare alana sahip 7 adet atölye yapımı gerçekleştirilmektedir. Toplam proje bütçesi 5 milyon 333 bin 334 TL olup ajans destek tutarı 4 milyon 800 bin TL’dir.”
“Esendere’de bin 700 metrekare kapalı alana sahip bir sosyal tesis binası inşa edildi"
Esendere Belediyesi tarafından yürütülen proje çerçevesinde, sınırdan giriş ve çıkış yapan İranlı turistlerin Esendere Beldesi’nde vakit geçirmelerinin ve alışveriş yapmalarının amaçlandığını ifade eden Güray, “Beldenin sınır turizminden elde edeceği faydanın artırılması ve beldeye bir sosyal tesisin kazandırılması amacıyla toplam bin 700 metrekare kapalı alana sahip bir sosyal tesis binası inşa edilmiş; inşa edilen sosyal tesiste, İranlı turistlerin yoğun talep ettiği Türk menşeli eşyaların ve yöresel ürünlerin satışının yapılabileceği dükkânlar, gelen turist ve bölge halkının sosyalleşebileceği kafe-lokanta ve bir adet çok amaçlı salon yer almaktadır. Mescit, tuvalet vb. imkânların da bulunduğu sosyal tesiste özellikle dezavantajlı grupta yer alan işsiz kadın ve gençlerden oluşan 30 kişinin istihdam edilmesi öngörülmektedir. Toplam bütçesi 2 milyon 664 bin TL olan projenin ajans destek tutarı 2 milyon 280 bin TL’dir’’ dedi.
“Van şehrinin minyatürünün yapımına başlandı”
Birçok medeniyete sahiplik yapan Van ve çevresinin turizm potansiyelinin DAKA faaliyetlerinde de yer aldığına vurgu yapan Güray, “Van’ın simgelerinden biri olan Van Kalesi’nin minyatürünün yapılması için Van Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü işbirliğiyle Van Kalesi, Hüsrev Paşa Cami, Hüsrev Paşa Hanı, Ulu Cami ve Kızıl Minareli Cami gibi önemli eserler başta olmak üzere tüm şehrin minyatürü yapımına başlandı. Yapımına 2023 yılında başlanan minyatürün 2024 yılının ortalarında bitmesi planlanıyor. Yine DAKA ve Sahil Güvenlik Van Gölü Grup Komutanlığı arasında yapılan protokol ile gerçekleştirilen işbirliği faaliyeti çerçevesinde 55 okulda 5 bin 823 öğrencinin katıldığı suda boğulma vakalarının azaltılması ve Van Gölü’nün temiz tutulması için bilinçlendirme seminerleri düzenledik. Yine turizm çeşitleri arasında önemli yeri olan dalış turizminin geliştirilmesi ve binlerce yılda oluşan mikrobiyalitlerin korunması amacıyla Van Büyükşehir Belediyesi ile iş birliği protokolü imzalayarak, Van Gölünde belirlenen 4 dalış alanında (Edremit, Akdamar, Reşadiye ve Altınsaç) işaretlendirme çalışması yapıldı” şeklinde konuştu.
2021 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) çerçevesinde yürütülen ve Van Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı’nın (YİKOB) destek yararlanıcı olduğu Eski Van Şehrinin Canlandırılması Projesi çerçevesinde, proje alanında kazı, temizlik ve kazı alanının korunması çalışmalarının tamamlandığını ifade eden Güray, ‘‘Proje alanında yer alan Hüsrev Paşa Hanı’nın yapımı için ihaleye çıkıldı ve mevsim şartları uygun hale geldiğinde faaliyete devam edilecek. Projenin başlamasıyla birlikte diğer kurumların da eski Van şehrine olan ilgisinde bir artış meydana geldi. Projenin ortaya çıkardığı hareketlilik neticesinde eski Van şehrinde bulunan diğer eserlerin korunması ve ayağa kaldırılmasına ilişkin çalışmalar hızlandırdığı görüldü. Bu duruma Van Valiliği YİKOB ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Ulu Cami ve Kızıl Minareli Cami’nin restorasyon faaliyeti örnek olarak söylenebilir. 2022 yılı CMDP kapsamında Tuşba Belediye Başkanlığı tarafından yürütülen proje çerçevesinde, Tuşba ilçesi İstasyon Mahallesi’nde inşa edilen 2 katlı, avlulu, 2 bin 685 metrekare alana sahip olan Tuşba Bedesten Çarşısı’nda geleneksel el sanatları ve yöresel ürünler için 14 adet dükkan, geleneksel Van Sofrası ve Van Kahvaltısı için 2 adet dükkan ve 5 adet atölye inşaatı geçtiğimiz günlerde tamamlandı. İnşa edilen çarşı ile Van’ı ziyaret eden turistler için alternatif bir ziyaret noktası oluşturularak kaybolmaya yüz tutmuş el sanatları ürünlerinin üretim, sergi ve satış süreçlerinin gerçekleştirileceği, Van kültürüne ait özellikle Van kahvaltısı ve yöresel lezzetlerin deneyimlenebileceği bir cazibe merkezi oluşturulması planlandı” dedi.
“Bahçesaray ceviz ve bal paketleme tesisine kavuşuyor”
2021 yılı Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP) çerçevesinde desteklenen Van Bedesten Çarşısı Projesi ile Van iline ait el sanatlarının ve yöresel ürünlerin satışının yapılabileceği bir bedesten çarşısı kurularak ildeki turizm gelirlerinin ve destinasyon çeşitliliğinin artırılması, ilin kültürel zenginliklerinin sürdürülebilir kılınmasının amaçlandığını da sözlerine ekleyen Güray, “Bedesten çarşısı proje alanı İpekyolu ilçesindeki Cumhuriyet Caddesi üzerinde yer alan tekel binasının arka bölgesidir. Proje kapsamında toplam 2 bin 606 metrekare inşaat alanında, bin 400 metrekare kapalı alan ve 12 atölye kurulacak olup söz konusu inşaat işlerinin yüzde 90’ı tamamlanmıştır. Projenin tamamlanması ile 12 işletmede 46 kişinin sürekli istihdam edilmesi, çarşıyı yılda 1 milyon turistin ziyaret etmesi beklenmektedir. 2022 yılı Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) kapsamında desteklenen ve Bahçesaray Kaymakamlığı tarafından yürütülen ‘Bahçesaray Ceviz ve Bal Paketleme Tesisine Kavuşuyor’ projesi ile yıllık 250 ton bal ve 500 ton ceviz üretilen Bahçesaray ilçesinde bal paketleme ve ceviz işleme tesisi kurulmuştur. İlçedeki bu ürünler markalaşma ve kooperatifleşme olmadığından piyasa değerinin altında işlem görmekte ve dağınık halde bulunmaktaydı. Gerçekleştirilen proje ile söz konusu ürünlerde kalite standardizasyonun sağlanması, ürün katma değerinin yükseltilmesi, ürünlerin markalaştırılması ve hedef pazarların genişletilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, Bahçesaray ilçe merkezi başta olmak üzere 14 mahalleden tedarik edilecek ürünlerle yapılacak paketleme ile ilçedeki üreticilerin gelir seviyelerinin artırılması ve dezavantajlı grupların işgücüne katılımı amaçlanmaktadır. Proje kapsamında 8 istihdam gerçekleştirilmiş olup üretimin artması ve işletmenin tam kapasite ile üretime geçmesiyle istihdamın 15 kişiye çıkması beklenmektedir” şeklinde konuştu.
“Organik Arı Ürünleri Paketlenmesi İşlenmesi Projesi ile balın marka değeri arttırılacak”
2023 yılı Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı çerçevesinde desteklenen, Gevaş İlçe Tarım Müdürlüğünün destek yararlanıcısı olduğu, toplam bütçesi 3 milyon 953 bin 110 TL olan ve 3 milyon 557 bin 799 TL tutarının hibe desteği olduğu projede bölge balının markalaşma çalışmaları yapılarak arıcılık ürünlerinin katma değerinin yükseltilmesi, organik arıcılıkla uğraşan üreticilerin üretim kapasitelerinin geliştirilmesi, kırsalda kadınların istihdama katılımının artırılması ve dolayısıyla sosyo-ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasını hedeflediklerini aktaran Güray, “Proje uygulama yeri olarak belirlenen Gevaş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne ait eski Hükümet Konağı, arı ürünleri işleme ve paketleme işlemleri için tadilat yapılmış ve atölye hazırlanmıştır. Kurulan atölyede gerekli eğitimler verilerek ürünler paketlenecek, üretilen ürünler Türk Akreditasyon Kurumu tarafından kontrollerden geçirilerek uygun olan ürünler sertifikalandırılacaktır. Tesis faaliyete geçtikten sonra paketlenen ürünlerin doğrudan tüketiciye ulaştırılması için belirli noktalarda satış ofisleri kurulacaktır. Projenin hayata geçirilmesiyle ilçede ve civar bölgelerde üretilen balın karakterizasyonu ve sertifikasyonu yapılarak marka değeri artırılacak, üretilecek arı ürünleri için organik sertifikası alınacak, markalaşma ve pazarlama çalışmaları yapılacaktır” ifadelerine yer verdi.