Danışmanlığını Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Kimya Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Derya Ünlü’nün yürüttüğü “Lityum Geri Kazanımı İçin Biyobozunur Kitosan Temelli EDTA Katkılı Adsorbent Sentezi ve Lityum/Magnezyum İçeren Sulardan Lityum Geri Kazanım Performansının İncelenmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı çerçevesinde desteklenmeye hak kazandı.
Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr Derya Ünlü, lisans öğrencileri Rümeysa Dağdeviren ve Adile Nur Seyfi’nin hazırladıkları projenin ülke teknolojisi ve kaynakları açısından farklı bir öneme sahip olduğunu kaydetti. Ülkemiz teknolojisindeki hamlenin simgesi olan Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (Togg) ile Türkiye’nin de teknolojik dönüşümde öncü ülkeler arasında yer aldığını ifade eden Ünlü, öğrenciler tarafından hazırlanan bu proje ile fosil yakıtlı araçlardan elektrikli araçlara geçiş sürecinde CO2 emisyonunu azaltmak ve küresel ısınmayı engellemek gibi çevreci yaklaşımlar sergileyeceklerine değindi. Rümeysa Dağdeviren ve Adile Nur Seyfi’nin çalışmalarında, lityum iyon pillerin atık çözeltilerinden, lityumun geri kazanılmasında alternatif bir yöntem geliştirmeyi hedeflediklerini aktaran Doç. Dr. Ünlü, projeden elde edilecek sonuçların lityum iyon pil endüstrisi tarafından benimseneceğinin altını çizdi.
Son zamanlarda lityuma olan talebin yüksek performanslı gres, ısıya dayanıklı seramik malzemeler, bataryalar ve kimya gibi birçok alanda umut vaat eden kullanımları nedeniyle artığını belirten Doç. Dr. Ünlü, özellikle benzin ve dizel gibi fosil yakıt kullanan araçlardan elektrikli araçlara geçişin bu talebi artırdığına değindi. Elektrikli araçlara geçişin CO2 emisyonlarını azaltmak ve dolayısıyla küresel ısınmayı engellemek için önemli bir alternatif olduğunu vurgulayan Ünlü sözlerine şöyle devam etti: “Lityum iyon bataryalar, yüksek enerji miktarları ve hafiflikleri nedeniyle günümüzde elektrikli araçlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Elektrikli araçlar için lityum iyon bataryalara artan ilgi ve lityum iyon bataryaların üretimi için artan ihtiyaç, büyük oranda lityum talebine yol açmaktadır. Günümüzde toplamda yaklaşık 17 milyon ton lityum, madenlerden ve tuz göllerinden geri kazanılmaktadır. Lityum miktarı çok düşük olmasına rağmen, deniz suyu da önemli bir lityum kaynağı olarak kabul edilmektedir. Tüm bunların yanında kullanılmış lityum iyon pillerin atık çözeltilerinde de çok fazla lityum bulunmaktadır. Lityum geri kazanımı için en yaygın kullanılan teknoloji çöktürmedir, ancak yüksek Mg/Li içeren tuzlu su, deniz suyu ve düşük konsantrasyonlu lityum iyon pillerin atık çözeltilerine çöktürme yöntemini uygulamak zordur. Bu nedenle, adsorpsiyon yöntemi, ekonomik ve çevre ile alakalı hususlar nedeniyle lityum geri kazanımı için en uygun yöntem olarak kabul edilmiştir.”
Bu proje çerçevesinde geliştirilen bu malzeme ile lityumun geri kazanımı için adsorpsiyon prosesi kullanıcağına değinen Doç Dr. Derya Ünlü, “Bu hedefle biyolojik olarak parçalanabilen, doğal bir malzeme olan kitosan polimeri kullanılacaktır. Böylece kullanılacak olan polimerin atık suya da bir zararı olmayacaktır. Lityumun geri kazanılması oldukça önemli bir prosestir. Dolayısıyla alternatif yöntemler geliştirilmesi ve bunların yüksek verimle sonuçlanması prosesinin ticarileşmesi için önemli olacaktır. Özellikle düşük konsantrasyonlu lityum iyon pillerin atık çözeltilerinden lityumun geri kazanılmasında alternatif bir yöntem olması hem ekonomik olarak hem de ticari olarak lityum iyon pil endüstrisine önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.” dedi.
